las!

Volgend jaar is het twintig jaar geleden dat een van de interessantste Nederlandse letterkundigen uit de twintigste eeuw overleed: misschien niet eens de grootste schrijver – hoewel hij als zodanig naar mijn smaak ook onderschat wordt – maar zeker een van degenen met het interessantste leven. Als van een tamelijk saaie man als W.F. Hermans zo'n dikke biografie verschijnt, waarom zijn er dan niet al tien boeken over het leven van Albert Helman? Ik heb nu zijn bekendste boek weer eens gelezen: De stille plantage, over een aantal Franse Hugenoten die aan het eind van de zeventiende eeuw via Amsterdam in Suriname terechtkomen en daar vol humanistische idealen – die 'negers' zijn uiteindelijk ook mensen en zouden dus moeten worden vrijgelaten – aan een plantage beginnen, maar er geconfronteerd worden met grote moeilijkheden van de overweldigende natuur en het onbegrip van de mensen. Het zou interessant zijn een studie te doen van de precieze invloed van Couperus op Helman. N...

Wat houd ik toch van onbekende mensen! Als er op radio en tv dan toch uitgebreide interviews moeten worden afgenomen, waarom dan altijd met mensen die al bekend zijn? Ja, de voorbereiding is makkelijker (er zijn al eerdere interviews) en je weet zekerder dat die mensen iets kunnen vertellen. Maar hoeveel rijke schatten gaan er niet verloren door je te richten op mensen die hun leven hebben vergooid met filmen, schrijven, schilderen, presenteren en beroemd zijn, in plaats van het zinvol te besteden aan leven. Wat houd ik toch van non-fictie! Althans, ik houd ook heel veel van fictie, natuurlijk, maar je hebt de indruk dat dat genre soms teveel op een voetstuk staat: je bent pas een echte schrijver wanneer je je eigen verhalen verzint. Terwijl sommige schrijvers veel beter uit de verf zouden komen wanneer ze dichter bij de werkelijkheid zouden blijven. Waarom het, gegeven dit alles, tien jaar heeft moeten duren voor ik Sonny Boy  van Annejet van der Zijl ben gaan lezen, dat zal w...

Wat betekent menselijk contact? Wanneer kun je zeggen dat je dat hebt, contact met iemand anders? Dominique merkt dat het contact misschien wel het makkelijkst is met mensen die je nauwelijks kent, en die nauwelijks om je geven. De buurvrouw bijvoorbeeld, die nauwelijks luistert. Of haar lelijke verloofde Kris, tenminste wanneer hij niet te begripvol wordt. Ze is naar Amsterdam gekomen in Nijmegen om een nieuw leven te beginnen, weg van haar demente moeder, weg van de kroegen. En het lijkt haar te lukken: ze werkt als dramatherapeute, ze vindt een verloofde en lijkt zelfs een kind te krijgen. Maar het kind is niet levensvatbaar, de vriend kan niet met gekken omgaan, de broer van haar moeder blijkt niet te voldoen als vaderfiguur. Terwijl ze haar eigen vader na diens dood ook niet naderkomt: ze houdt zich voor dat zij net als hij van bluegrass  houdt, maar het is onduidelijk of dat voor hem eigenlijk wel gold. Of voor haar. De kleine miezerige god  is, met andere woorden, e...

Vertaling: Simone Mooij-Valk Dat niet iedereen iedere dag een stukje in Marcus Aurelius' persoonlijke notities leest, of nou ja, dat die notities niet op zijn minst de status heeft van de bijbel. Dat er nog steeds zoveel christenen zijn op de wereld en zo weinig stoïcijnen, dat laat volgens mij zien dat er iets mis is in de wereld. Dat is geloof ik geen stoïcijnse gedachte; je hoort de wereld te accepteren zoals ze is, althans in zoverre je er niets aan kunt doen. Of misschien is het wel oké, zolang je er je leven maar niet door laat bederven. En dat laatste hoef je niet te doen, je kunt immers zelf altijd die persoonlijke notities lezen. Marcus Aurelius, de Romeinse keizer-filosoof hield aan het eind van zijn leven een boekje bij waarin hij notities maakte. Met die notities hield hij zichzelf de belangrijkste principes van het stoïcisme voor. Je moet je richten op wat je onder controle hebt: je eigen reacties op wat er gebeurt. Alles wat je overkomt, overkomt je omdat de we...

Sommige boeken zijn beter als een idee dan als een leeservaring. Althans, er zijn misschien nog wel mensen die niet bijkomen van het lachen of van het doordenken of van het vinden van culturele verwijzingen wanneer ze The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman  lezen. Ieder jaar zijn er wereldwijd nog steeds waarschijnlijk tienduizenden (honderdduizenden?) mensen die het lezen en een enkeling zal erdoor gegrepen worden. Maar ik hoor daar helaas niet bij. Het boek was een staartje van mijn project om de honderd belangrijkste boeken uit de wereldliteratuur te lezen. Ik ben heel ver gekomen in dat project. Het is inmiddels een beetje verzand, maar de laatste titels krijg ik er in de loop van mijn leven hopelijk ook nog wel door. Inmiddels weet ik dat ik van sommige soorten boeken niet zo houdt. Boeken waarin heel erg ostentatief met het kunstmatige van het verhaal gegoocheld wordt – ik begrijp  wel dat het mooi en aantrekkelijk kan zijn, een enkele keer vind ...