las!

Er is iets met de flaptekst dat duidelijk maakt wat een fascinerend boek De tolk van Java is: er staat allemaal onzin op. Adriaan van Dis mag bijvoorbeeld beweren dat het boek 'licht van taal is'. Dat is een beetje alsof iemand zegt dat De nachtwacht 'licht van kleur is'. Ook mogen we lezen: Voor een Helmondse schoenmakersdochter, een Indische voormalige oorlogstolk en hun zoon bestaat er geen heden. Alleen een belast verleden. De zoon achtervolgt zijn ouders met vragen over de oorlog in Nederlands-Indië, die doorwoedt in het gezin. Hun verhalen zijn spannend, hilarisch, gruwelijk, niet te bevatten, rauw, maar niet zonder humor. Die 'humor' doet weer denken aan de lichte toets, maar als er humor in dit boek zit, heb ik er geen gevoel voor. Bovendien is de samenvatting volkomen inadequaat. De zoon 'achtervolgt' zijn ouders helemaal niet met vragen, de antwoorden komen vanzelf naar hem toe. Bovendien vertelt die moeder helemaal niets over Nederlands-I...

Ik zit geloof ik te weinig in mijn bubbel. Altijd op Twitter maar die mensen volgen die zichzelf reuze stoer vinden omdat ze tegen de islam zijn, of juist omdat ze moslim zijn, of omdat ze boos zijn op mensen die tegen moslims zijn, of allerlei andere onbenulligheden. Wat fijn is het dan om eens een heel boek te lezen vol onversneden linkse columns, zoals George Monbiot in The Guardian  schrijft: Verlichting zoeken, op een intellectuele of een spirituele manier; goed doen; liefhebben en geliefd worden; scheppen en onderwijzen; dit zijn de hoogste doelen van de mensheid. Als het leven betekenis heeft, is het hierin gelegen.  Wie van een top-universiteit afstudeert heeft meer kans om zo'n doel te vinden. Waarom eindigen zo velen dan in zinloze en destructieve banen? Financiën, management-consultancy, reclame, public relations, lobbyen: dit en andere nutteloze werkzaamheden eten duizenden van de slimste studenten om. Zo'n baan accepteren als je afstudeert is het leven vlakbij...

Ik geloof dat het nog niet eens een onderwerp is van onderzoek voor de geschiedwetenschap: hoe het mogelijk is dat op een bepaald moment in een bepaalde plaats ineens allerlei grote talenten op een bepaald terrein opstaan. Filosofen in Athene. Dichters in Florence. Schilders in Amsterdam. En natuurwetenschappers in het Baghdad van de achtste, negende, tiende eeuw. Waar kwam al die geleerdheid ineens vandaan? En wat droegen beroemdheden als Al-Haytham, Al-Khwarizimi en Al-Biruni bij aan onze kennis van de wereld? Daarover gaat het boek Pathfinders  van de Iraaks-Britse natuurkundige en popularistor van de wetenschap Jim Al-Khalili. Het begon allemaal in Baghdad, zegt Al-Khalili, met de zogeheten Vertaalbeweging , die stimuleerde dat allerlei werken uit bijvoorbeeld de Indische en vooral de Griekse tradities in het Arabisch werden vertaald. De bedoeling daarvan was in eerste instantie puur praktisch: men was vooral geïnteresseerd in technieken om de leefomstandigheden te verbet...

Er is geen groter pedagogische moeilijkheid dan mensen uitleggen dat je iets niet weet. Ik heb herhaaldelijk gezien dat groepen mensen in woede ontstaken als je vertelde dat dit of dat eigenlijk onzeker is. Dat jij dan weliswaar de deskundige bent, maar er toch ook weinig van begrijpt. Wat ben jij dan voor deskundige? Waarom moeten zij dit dan leren respectievelijk er een avond aan besteden? En toch, als je willekeurige welke deskundige diep in de ogen kijkt, geeft hij toe dat hij in wezen geen idee heeft. De ware taalkundige heeft geen idee wat taal eigenlijk is, de ware bioloog staat voor een raadsel waar het om het leven gaat, en de ware natuurkundige geeft toe: de materiële wereld is maar een bizar samenraapsel. Waarom mensen daar zo boos over worden, is mij een raadsel. Ik vind het juist wel fijn om zoiets te lezen. Althans, ik zou natuurlijk ook best graag iemand tegen willen komen die alles zou kunnen uitleggen. Maar omdat ik het idee heb dat zulke mensen niet bestaan –...