las!

Moses Isegawa. Voorbedachte daden . Amsterdam: De Bezige Bij, 2004. Als dit boek niet op een tekstverwerker geschreven is, eet ik het op. Het is veel te lang. Het begint enorm intrigerend, over een vijftigjarige Oegandese asielzoeker, Dismas Moesigoela, die uit woede over het bestaan van AIDS -- waarvan hij op gezag van een nonfictieboek aanneemt dat het een westerse uitvinding is -- allerlei westerse onderzoeksinstellingen in de brand steekt, met een autochtone kompaan. Maar na verloop van tijd besluit die kompaan dat hij iets anders gaat doen, en dan zakt het boek in elkaar. Om de een of andere reden houdt Moesigoela het dan namelijk ook voor gezien, niet alleen met dingen in de brand steken, maar ook met zich boos maken over AIDS -- of beter over de ziekte die in het boek 'de Regelaar' genoemd wordt. Tot hij op het eind ineens weer heel heftig in actie komt. Ondertussen heeft hij zich wel druk gemaakt over een hele reeks ongesorteerde andere problemen: het treinverkeer, het ...

H.M. van Randwijk. Burgers in nood . Nijkerk: Callenbach, 1936. 70 jaar geleden moet dit boek een enorm succes geweest zijn: twintigduizend exemplaren zijn er toen van verkocht, als ik het goed heb opgezocht. Dit jaar ben ik misschien wel de enige (of de eerste) die het gelezen heeft. En dat dan nog niet eens helemaal, want uiteindelijk boeide me het toch niet genoeg: na ongeveer driekwart heb ik het een paar weken geleden opgegeven, en inmiddels ziet het ernaaruit dat ik er niet verder in zal komen. Als historisch en literatuurhistorisch document is het nog best aardig. De depressie van de tijdgeest die in dit boek wordt uitgedrukt, stelt de depressie van onze huidige tijd duidelijk in de schaduw. In Burgers in nood voelt niemand zich goed: de werkelozen natuurlijk niet, maar de werkenden ook niet, omdat ze altijd bang zijn dat ze nog eens ontslagen worden, en de bazen evenmin, omdat ze mensen moeten ontslaan en hun bedrijven te gronde zien gaan. Hoewel de hoofdpersonen christelijk z...

Tore Janson. Latijn. Cultuur, geschiedenis en taal . Amsterdam: AUP/Salomé, 2004. Tore Janson vond de Romeinen, en trouwens de meeste mensen, vreselijk, maar het Latijn vindt hij prachtig. Hij schrijft zo enthousiast over de geschiedenis van die verschrikkelijke lui van het heden tot ergens in de zeventiende eeuw, dat je zin krijgt om weer wat gedichten van ze te lezen. Wat dan weer jammer is: dat hij de hele tijd tussendoor je allerlei Latijn wil aanleren, dat hij bij elk woord dat hij tegenkomt, even stilstaat om uit te leggen wat het betekent ( femina betekent 'vrouw', dames en heren) en welke woorden in Europese talen er allemaal mee verwant zijn ( femme, femininistisch, feminien ). De zin van het derde hoofdstuk, waarin enkele grammaticale regels van het Latijn op een rijtje worden gezet, ontgaat me zelfs volledig: dat is een taai, heel schools stuk, waarin nauwelijks moeite wordt gedaan om een en ander aantrekkelijk te maken. Janson schrijft beter over de mensen die hij...

Christian Gailly. Dernier amour . Paris: Les éditions de minuit, 2004. Een componist weet dat hij binnen een paar dagen gaat sterven. Hij woont de wereldpremière van zijn laatste strijkkwartet bij, maar het publiek wordt boos over zoveel gevoelloosheid, en begint om Beethoven te roepen. De volgende dag trekt hij zich terug in de villa van hemzelf en zijn vrouw. Hij heeft zijn vrouw zijn dood willen besparen, maar nu komt hij nog een andere vrouw tegen, een getrouwde vrouw, een jazz-zangeres. Zij wordt zijn laatste liefde. Wat een verschrikkelijk boek. Het is pretentieus in zijn nietpretentieusheid, in het contact met de echte gevoelens die het maakt (jazz tegenover dorre modern-klassieke muziek), met een soort idee over de liefde dat je ook in Franse films uit de jaren zestig zoveel ziet: het bestaat uit het eindeloos praten, in allerlei halfbakken metaforen die de diepzinnigheid van je gevoelens moeten suggereren. En dit alles geschreven in een stijl die helemaal bij zo'n...