las!

Vertaling: Hans Boland Alexandr Poesjkin, dat is ook weer iemand die zo groot is dat ik nog nooit echt iets van hem gelezen had. En daar dan weer van de ondersoort waarvan ik nu ik hem wél gelezen heb, nooit zal begrijpen wat me eigenlijk ooit heeft tegengehouden. Want waarom zou iemand níét Jevgeni Onegin lezen – de eerste roman ooit die de toon heeft waar je een beetje warm en zelfs vrolijk wordt, hoe koud en treurig de beschreven omstandigheden ook zijn, omdat de schrijver dingen weet te treffen waar je nooit eerder over nadacht. Zoals in dit geval de verliefdheid van Onegin: het gevoel dat de held treft omdat hij het meisje dat hij ooit o zo vriendelijk en begripvol afwees ineens als een sterke en trotse vrouw ziet, waardoor hij beseft hoeveel ze voor hem betekent. En het feit dat de bovenstaande samenvatting absoluut geen recht doet aan de subtiliteit van het gevoel, dat je het eigenlijk alleen kunt uitdrukken zoals Poesjkin het in zijn meesterwerk deed. Althans, wat daar...

Volgens A.H.J. Dautzenberg leven we in een tijd van herlevende braafheid en conformisme. Schrijvers kleuren netjes binnen de lijntjes (dat is een uitdrukking die Dautzenberg regelmatig gebruikt, binnen de lijntjes kleuren ) en niemand durft nog aan de moraal te morrelen. Dautzenberg durft dat zelf wel en heeft de afgelopen jaar ook naam gemaakt met een aantal tamelijk spectaculaire acties. In Rafelranden van de moraal  bericht hij er zelf over: de fake-interviews met onder andere Arnon Grunberg die hij hield voor de VPRO-gids en een boekje over economie, zijn lidmaatschap van pedofielenvereniging Martijn, zijn 'polemiek' tegen de overleden zoon van A.F.Th. van der Heijden die eigenlijk een polemiek was tegen de brave polemiek 'binnen de lijntjes'. Nu moet ik toegeven dat mij niet helemaal duidelijk is wat deze kwesties precies verbindt, behalve dat ze volgens het achterflap 'veel stof deden opwaaien'. Het valt een beetje tegen dat Dautzenberg daar zelf ook w...

We zijn verslaafd aan nieuws, zegt Rob Wijnberg, de jonge ex-hoofdredacteur van nrc.next . We merken het misschien niet, dat het een verslaving is, er wordt bijzonder weinig over de verslaving geschreven, maar ondertussen nemen heel veel mensen toch maar iedere dag vele uren van nieuws tot zich: korte, kleine, geselecteerde berichtjes over dingen die er 'gebeurd' zijn (een politicus heeft zich versproken in de media, een beroemdheid is uit mekaar met een andere beroemdheid, ergens wordt een besluit genomen op een conferentie) en die samen pretenderen de wereld te weerspiegelen. Die ongebreidelde nieuwsconsumptie is om een aantal redenen ook nog slecht voor ons. Nieuws geeft een vertekend beeld van de werkelijkheid omdat het zich noodzakelijkerwijs concentreert op negatieve incidenten en de grote lijnen buiten beschouwing laat. Op een zeker moment vergelijkt Wijnberg het met snoep: bommetjes van 'lege' calorieën die snel in het bloed worden opgenomen en je daardoor een...

Toen ik ongeveer op tweederde van Freedom was, maakte ik een vergissing: ik las online enkele van de recensies die er over dit boek verschenen zijn. En die hebben het plezier in het boek bijna bedorven. Bijna alle recensenten gaven toe dat ze het een mooi boek vonden, maar sommigen klaagden dat het toch echt geen Great American Novel, toch echt geen literatuur  was. Daarvoor zijn de gedachten niet diep genoeg en vooral: daarvoor is het boek te realistisch. En het realisme is nu eenmaal al sinds de negentiende eeuw dood. Nu is Freedom  inderdaad misschien niet zo diep. Ik heb er in ieder geval weinig nieuwe ideeën door gekregen over wat vrijheid is. Je ziet wel hoe allerlei mogelijke beperkingen worden afgewerkt: je bent minder vrij door de relaties die je aangaat, door de gevoelens die je voor mensen ontwikkelt, door je eigen karakter en wat je misschien van je familie hebt meegekregen. Dat zijn natuurlijk ook precies de thema's van het 19e-eeuwse realisme: de manier w...

M. Februari heeft altijd een spel met identiteiten gespeeld. Hij heeft een periode gehad dat hij een andere naam gebruikte voor wetenschappelijk werk (M. Drenth) dan voor literair werk (M. Februari). Hij heeft een proefschrift geschreven onder beide namen. Hij heeft op verzoek van de Volkskrant van het initiaal M ooit de voornaam Marjolijn gemaakt, en die naam meegenomen naar NRC Handelsblad . En nu heeft hij ervoor gekozen om een man te zijn en zich Max te noemen. M. Februari is een van de interessantste schrijvers van ons land, onder andere vanwege zijn ernst en zijn verwondering – de interessante combinatie van filosofische reflectie en nuchtere alledaagsheid. Dat alles zet hij ook in dit boek in, De maakbare man,  een kort en kraakhelder boek over zijn besluit om testosteron tot zich te nemen en dus (nog meer) man te worden. Toch valt het boek een beetje tegen. Het is erg duidelijk dat Februari eigenlijk niet al te veel over de zaak wil zeggen en zich niet al te veel wil u...

Er zijn weinig levende mensen die ik zo bewonder als Noam Chomsky, de intellectueel, de taalkundige, de politiek denker. Niet omdat ik vind dat hij nu altijd gelijk heeft, want dat vind ik zelden – al kom ik er vaak ook achteraf achter dat hij dat achteraf misschien wel had, en ik niet. Maar omdat hij zo duidelijk strijdt voor zijn mensbeeld, zo onvermoeibaar nu nog steeds ondanks zijn toch al gevorderde leeftijd opkomt tegen wat hij als onrecht ziet. En dan is er zijn verpletterende werk over taal en taalwetenschap, waarvoor ook weer geldt dat ik de dingen niet noodzakelijkerwijs zo zie als hij, maar waar hij de mensheid wel een rijk oeuvre heeft gegeven vol met volkomen nieuwe inzichten, puzzels, vragen, antwoorden, manieren om die antwoorden in twijfel te trekken, enzovoort. Hoe kan iemand dat allemaal bij elkaar bedenken en dan ondertussen ook nog tienduizenden lezingen geven over de hele wereld, honderden e-mails per dag beantwoorden (de paar keer dat ik naar hem schreef, kree...