Posts

Posts uit februari, 2014 tonen

Doris Lessing. The Golden Notebook. Harpers and Collin, 2013 (1962)

Het leven, het dagelijks leven, dat is altijd en overal een enorm gedoe. Neem nu de jaren vijftig, neem nu Groot Brittannië, of eventueel een van de kolonieën van Groot Brittannië. En stel je bent een jonge schrijfster en je hebt net een succesvol boek geschreven waarin je de idiote manier aanklaagt waarop het racisme in de kolonieën doorwerkt, en dat boek blijkt succesvol, hoe moet je dan leven? Je kunt lid worden van de Communistische Partij, maar dat levert vooral ook een hoop getwijfel en gedoe op. Kun je er niet beter uitstappen? Hoe moet je de vrouwen helpen die je tijdens het canvassen tegenkomt en die gek aan het worden zijn omdat ze totaal opgesloten zijn in hun leven. Je kunt affaires met al dan niet getrouwde mannen beginnen, maar dat is ook niet alles en levert ook weer een hoop gedoe op, want die mannen zijn soms wel leuk maar komen veel te snel klaar en beginnen dan opgewonden te vertellen hoeveel beter jij wel niet bent in bed dan hun echtgenote. Er zijn weinig boe

Paul Levrie en Rudi Penne. De pracht van priemgetallen. Amsterdam: Prometheus, 2014.

Priemgetallen zijn mijn favoriete onderwerp aller tijden. Het is dat je om ze je leven lang te mogen bestuderen eerst nog allerlei andere onderwerpen moet bestuderen, anders was ik nooit taalkundige geworden. Waarom ik een boek koop dat De pracht van priemgetallen heet, hoef ik dus niet uit te leggen. Ik heb het ook braaf uitgelezen, al was dat gaandeweg wel met steeds meer tegenzin. Pas op het eind werd dat beloond. Wat mij betreft is De pracht een voorbeeld hoe het niet moet, populariseren. Er zit weinig duidelijke lijn in. De auteurs vergeten net iets te vaak écht uit te leggen wat er nu interessant is aan die priemgetallen. Het boek zit te vol flauwe grapjes: Dat sommige wiskundigen vullen met het opsporen van priemgaten (...) lijkt op het eerste gezicht de wereldvreemdheid van het vak wiskunde te bevestigen. Op het tweede gezicht ook. Het boek bestaat feitelijk uit allerlei korte stukjes, waar meestal iets wordt verteld over het leven van een bepaalde wiskundige en dan iet

Edward Frenkel. Love and math. The heart of hidden reality. Basic Books, 2013

Het Langlands-programma is een van de diepzinnigste en verwarrendste ideeën van de afgelopen decennia. Je zou verwachten dat de kiosken vol stapels boeken over die opmerkelijke gedachte zouden liggen. In werkelijkheid had ik er nooit eerder over gehoord voor ik dit boek las. Edward Frenkel is een prominente wiskundige van mijn leeftijd — iemand met een enorme rijke staat van dienst op het gebied van de wiskunde, iemand die als jonge twintiger al toetrad tot de staf van Harvard en tegenwoordig op Berkeley werkt; bovendien iemand met een boeiend levensverhaal en een talent om zijn enthousiasme voor de wiskunde over te brengen. Maar ook van hem had ik nog nooit gehoord. Love and Math is Frenkels boek over het Langlands-programma, waarin hij heel duidelijk en toch kennelijk met enige diepte uitlegt wat dit programma behelst: het vermoeden dat allerlei heel uiteenlopende takken van de wiskunde met elkaar te maken hebben: dat een aantal gebieden die onafhankelijk van elkaar ontwikkeld zi

Max Tegmark. Our Mathematical Universe. New York, Knopf, 2014.

Ja, moleculen bestaan uit atomen. En atomen uit protonen en neutronen en zo. En die bestaan uit quarks. En waaruit bestaan die dan weer? Uiteindelijk kom je, volgens de kosmoloog Max Tegmark van het MIT, uit op objecten die geen enkele eigenschap meer hebben, maar alleen bestaan bij gratie van hun relaties. En dat is de definitie van een wiskundige structuur. Ons universum is daarom, volgens Tegmark, uiteindelijk alleen maar een wiskundige structuur. De werkelijkheid wordt uiteindelijk niet alleen maar beschreven  door wiskunde: ze is  wiskunde. Daar komt bij dat er heel veel andere universums zijn. Wiskundige structuren bestaan buiten de tijd en buiten de ruimte, altijd: dat geldt voor de vierdimensionale structuur die onze tijd en ruimte vormt, maar ook voor alle andere structuren. De meeste van die structuren bevatten natuurlijk al om te beginnen niet voldoende complexiteit, of niet de juiste soort complexiteit, om deelstructuren te hebben die je als intelligent leven kun