Posts

Posts uit september, 2010 tonen

Yasunari Kawabata. The Sound of the Mountain. New York: Vintage Books, 1996 (1954).

Afbeelding
Vertaling: Edward G. Seidensticker Shingo is een oude zakenman, wiens kinderen mislukt zijn in de liefde. Zijn zoon heeft een buitenechtelijke verhouding, zijn dochter komt terug naar huis omdat haar man onbetrouwbaar is, en die man doet een zelfmoordpoging met een vrouw van onduidelijke herkomst. Shingo houdt meer van zijn schoondochter dan van zijn eigen kinderen; en liever met zijn vrouw was hij getrouwd geweest met haar overleden zuster. Shingo is oud, en bang dat hij langzamerhand zijn grip op de werkelijkheid aan het verliezen is. Op zeker moment kan hij zelfs zijn stropdas niet meer knopen. In The Sound of the Mountain is van alles onderhuids. Er broeit iets tussen Shingo en zijn schoondochter, er broeit van alles in Shingo's hart. En gaandeweg wordt de lezer duidelijk dat wat misschien wel het meest broeit de oorlog is. Het zijn de vroege jaren vijftig in Japan, Shingo's zoon is soldaat geweest, heeft in China gevochten, laat ergens achteloos vallen dat hij daar missc

Robert Crumb. Het boek Genesis. Amsterdam: De Harmonie, 2009.

Afbeelding
Vertaling: Nicolaas Matsier In den beginne schiep God de hemel en de aarde. Dat is waarschijnlijk wel de sterkste openingszin ooit - de eerste zin van het boek Genesis. De Amerikaanse striptekenaar Robert Crumb, alom gevierd als een kunstzinnig en rebels tekenaar, publiceerde vorig jaar een integrale beeldversie van Genesis: alle woorden staan erin, en bijna allemal zijn ze geïllustreerd. Hoewel Crumb helemaal niet geprobeerd heeft om iets bijzonders te tekenen - God is een man in een jurk met een lange baard, een man waarvan Crumb zelf in de toelichting zegt dat deze op zijn vader lijkt - laat zo'n stripverhaal je toch ineens heel anders naar het verhaal kijken. Dat kan ik het duidelijkst uitleggen aan de hand van de eindeloze lijsten met namen: 13 En dit zijn de namen der zonen van Ismaël, met hun namen naar hun geboorten. De eerstgeborene van Ismaël, Nabajoth; daarna Kedar, en Adbeel, en Mibsam, 14 En Misma, en Duma, en Massa, 15 Hadar en Thema, Jetur, Nafis en Kedma. (Genesi

Samuel Beckett. Waiting for Godot. A Tragicomedy in Two Acts. Audible.com, 2009 (1954)

Afbeelding
Alle personages in Waiting for Godot? hebben bolhoedjes op. Waarom? Het is een van de miljoenen vragen die je kunt stellen over het stuk, en het zou me niet verbazen als iemand er een antwoord op gevonden heeft, maar ik denk niet dat ík het ooit te weten kom. Ik had het al geconstateerd toen ik zijn romantrilogie gelezen had — Samuel Beckett heeft niet voor mij geschreven. Er zijn op de wereld twintig jaar na zijn dood nog tal van bewonderaars, en daar zitten mensen bij met een veel betere smaak en een grotere belezenheid dan ik. Maar ik hoor er niet bij. Je leest bijvoorbeeld vaak dat het stuk zo grappig is, maar ik zie niet eens waar de grappen zitten (het is dus niet zo dat ik ze wel zie, maar er niet om moet lachen, ik heb ze niet eens in de gaten). Er was één uitzondering: ergens werpen Vladimir en Estragon elkaar over en weer een handvol scheldwoorden toe waarvan de laatste, en waarschijnlijk ergste luidt: Crritic! Nou ja, haha, zeg ik dan maar. Zodat de vraag rijst waarom i

George Eliot. Middlemarch. A Study of Provincial Life. ManyBooks, 2010 (1871).

Afbeelding
Hoe voelt het om erachter te komen dat de man met wie je trouwde omdat hij zulk indrukwekkend intellectueel werk deed, eigenlijk niets tot stand brengt? Hoe voelt het om die man te zijn? Hoe is het om een toespraak te houden tegen een aantal boeren die zich aan het begin van de negentiende eeuw verzetten tegen de komst van de trein? Hoe voelt het om zo'n boer te zijn? Hoe voelt het om je jarenlang moreel superieur te hebben voorgedaan en dan ineens en plein public overvallen te worden door gokwoede? Hoe voelt het om te zien hoe dat je zwager overkomt? De triomf van de negentiende-eeuwse roman is dat de lezer een situatie vanuit allerlei gezichtspunten ziet. Iedereen heeft op zijn manier gelijk; dat vormt de tragedie. Zo bezien is het niet zo vreemd dat grote schrijvers en lezers als Virginia Woolf en Martin Amis hebben verklaard dat Middlemarch de belangrijkste Engelse negentiende-eeuwse roman is. Het is een verbijsterend boek omdat het je mogelijk wordt gemaakt om in iedereen i

Hadewijch. Liederen. Groningen: Historische Uitgeverij, 2009 (13e eeuw).

Afbeelding
Dit is de manier waarop ik aan dit boek kwam. Er is een nieuwe vertaling van Hadewijchs strofische gedichten verschenen, Liefdesliederen (vertaling Jan Kuijpers). Ik heb dat boekje wel gekocht, maar ik bespreek het hier niet. Ik kon die vertaling namelijk niet lezen - het waren te duidelijk liedteksten, ik miste het Middelnederlands dat Hadewijchs gedichten zo mystiek doet klinken. Dat is de snob in mij. Gelukkig is er vorig jaar ook een nieuwe editie van de Liederen verschenen: een prachtuitgave, met de oorspronkelijke tekst, een vertaling, allerlei verklaringen door twee grote Vlaamse Hadewijch-kenners (Frank Willaert en Veerle Fraeters), en bovendien voor 19 liederen de waarschijnlijke melodieën. Dan zijn er ook nog vier cd's waarop alle liederen worden voorgedragen of gezongen. Een collega van mij, Louis Grijp, is verantwoordelijk voor de melodieën en gaf me een exemplaar. De Liederen zijn niet heel makkelijk te begrijpen. Ze gaan bijna alle 45 over hoe vreselijk het is om

Hubert L. Dreyfus. On the Internet. London and New York: Routledge, 2009

Afbeelding
Een van mijn favoriete manieren om het Internet te gebruiken, is als een heel grote wereldontvanger. Iedere dag haal ik vele uren meer podcasts binnen dan ik redelijkerwijs beluisteren kan. Ik maak dan ook iedere dag een selectie, voor op de fiets of in de trein of in bed, als ik niet aan het lezen ben. Zo heb ik de Amerikaanse filosoof Hubert L. Dreyfus leren kennen, een inmiddels 80-jarige wijsgeer die nog ieder jaar colleges geeft over existentialisme en over allerlei grote boeken - ik schreef eerder over zijn podcast toen hij me een aantal jaar geleden Dante doorsleepte . Hij doet dat meesterlijk, hij is werkelijk een briljante docent die voordoet hoe je dat doet, nadenken over een boek. Nu wilde ik ook eens een boek van hem lezen, en koos daarvoor dit boekje over het Internet (ik kwam erachter dat ik al jaren geen beschouwing meer over deze fascinerendste aller uitvindinden van de afgelopen decennia meer gelezen had). In On the internet geeft Dreyfus vanuit zijn existentialistis

Meindert Fennema. Geert Wilders - Tovenaarsleerling. Amsterdam: Bert Bakker, 2010

Het komt niet vaak voor dat ik de hoofdpersoon van een boek net nadat ik het boek dichtgeslagen heb live een persconferentie zie geven. Maar de politicoloog Meindert Fennema heeft deze week een boek gepubliceerd over een van de hoofdrolspelers van de Nederlandse politiek van dit moment. En Wilders heeft vanavond toegelicht waarom hij niet in een regering met het CDA kan gaan zitten – hij is bij wijze van spreken ook de hoofdpersoon van het publieke leven. Geert Wilders. Tovenaarsleerling is geen briljant boek, vind ik. Aan de ene kant haalt Fennema de meeste van zijn informatie uit kranten en andere openbare bronnen, zodat deze 'politieke biografie' vooral alles op een rijtje zet wat de gemiddelde oplettende burger waarschijnlijk toch al wel zo'n beetje wist - alleen aan het begin van de hier beschreven jaren vloog meneer Wilders als jongeling nog een beetje onder mijn radartje. Aan de andere kant schrijft Fennema zinnen als "Wilders was daar niet blij mee, al kon hi