Friedrich Nietzsche. Ecco Homo. Wie man wird, was man ist. Gutenberg.org (1908)

De afgelopen maanden ben ik Nietzsche weer zo vaak tegengekomen tijdens het lezen, is mij zo duidelijk geworden wat een barbaar ik ben dat ik zijn werk nooit gelezen had, dat ik vond dat het er nu maar van moest komen. Maar bij welke titel begin je? Ik kan niet zeggen dat ik een zorgvuldige selectie gemaakt heb. Ik heb wat van zijn boeken gedownload en uiteindelijk ben ik bij Ecce homo begonnen, omdat het zijn laatste boek is, en autobiografisch, en zijn eigen visie geeft op dat oeuvre.

Nu is Ecce homo in de eerste plaats een lyrische lofzang op een ander boek van Nietzsche, Also sprach Zarathustra. Dat is werkelijk het briljantste meesterwerk ooit geschreven, het overtreft Dante en Shakespeare, het laat de Duitse taal voor het eerst werkelijk leven, het zal nog vele generaties bestudeerd worden en hopelijk nog lang net helemaal tot in de diepste diepten begrepen. Er is geen groter man dan de schrijver van Zarathustra, meent de schrijver van Ecce homo.

Nietzsche draagt een levenshouding uit die zo min mogelijk nederig is: de mens is het grootste wat er is, lééf daar dan ook naar. In Ecce homo legt hij rekenschap af van zijn levenspad tot op dat moment — hij is dan ongeveer even oud als ik nu ben, en dit is zijn laatste boek, hoewel hij nog een jaar of twaalf te leven heeft. Hij meent zelf dat hij de oplossing van de grote problemen ontdekt heeft, en dat is fijn voor hem. Bovendien kun je je er als lezer prettig in laten meeslepen. Maar inmiddels is geloof ik toch wel duidelijk dat die levenshouding geen uitkomst biedt: zo ongelooflijk vrij en machtig zijn de mensen niet. Er is misschien geen God, maar dat betekent nog niet dat wij goden zijn. We hoeven ons niet te vernederen, we kunnen ons niet verheffen.

En tegelijk besef ik dat ik met dezelfde hoeveelheid levenservaring als Nietzsche toch wel tot minder diepe inzichten gekomen ben. Ik moet binnenkort Zarathustra toch maar eens lezen.

Reacties

Koen zei…
Ik heb ooit eens op het punt gestaan het complete werk van Nietzsche voor een luttele € 75 aan te schaffen. Heb het niet gedaan omdat ik het dan ook van mezelf allemaal moet lezen. De aanbieding is weg en ik vraag me nog steeds af of ik hier wijs aan heb gedaan...

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.