Martijn Neggers. Spoetnik. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar, 2018

-
Als Spoetnik van Martijn Neggers zich niet in Helmond had afgespeeld, maar in Parijs, was het een heel geloofwaardige hedendaagse Franse roman geweest – het verhaal van iemand die binnen de kortste keren volkomen vereenzaamt. Hij heeft zich in Helmond gevestigd omdat hij er een baan kon krijgen als leraar maatschappijleer, maar binnen de kortste keren blijkt dat hij de hem toegewezen klassen niet aankan en erger, dat die klassen hem zelf verwijten dat hij hen niet aankan. Ook zijn buren zijn kwaad op hem omdat hij de straatprijs van de Postcodeloterij in zijn eentje heeft gewonnen en het geld meteen heeft gebruikt om zijn hypotheek deels af te lossen, terwijl zij meenden recht te hebben op die prijs.

Dus trekt hij zich terug in zijn woning, met de gordijnen dicht, drinkt bier, maakt legpuzzels en fietst op zijn hometrainer.

Spoetnik is een boek over de totale zinloosheid van het bestaan. Normale relaties zijn niet mogelijk, er is eigenlijk niets wat je zou kunnen doen en dat ook maar iets betekent. Het enige wat je kunt doen, is de tijd zo goed mogelijk doorkomen.

Het boek is ook aantrekkelijker geschreven dan menige Franse roman over het onderwerp. Tegelijkertijd is het wel een beetje jammer dat het zich in Helmond afspeelt, het drijft daarom mee op de spot die er altijd is over het 'asociale' van (Oost-)Brabanders. Ook hier worden de bewoners van de Spoetnikstraat en de leerlingen op school met ironie beschreven. Die Franse boeken spelen zich altijd af in Parijs, waar iedereen woont. Daar ligt het dus niet aan.

Het is ook eigenlijk een beetje gek dat de hoofdpersoon zo doordraait. Zoveel aanleiding is daar nu ook weer niet voor, zou je denken. Hij is om te beginnen al niet zo stabiel en Neggers geeft daar ook wel wat aanwijzingen voor, als hij in flashbacks verwijst naar de ongelukkige jeugd in Amsterdam, en het feit dat geen enkele Amsterdamse vriend al wil helpen met verhuizen.

Spoetnik is daarmee een stuk lichter dan menig Frans boek. En dat is misschien ook wel goed.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen