Anthony Everitt. Augustus. De eerste keizer. Amsterdam: Ambo, 2010 (2006).

Anthony Everitt. Augustus. De eerste keizer

Vertaling: Rob Hartmans

De tijd van Augustus is een van de verbazingwekkendste geweest ooit: de tijd van grote dichters als Vergilius, Ovidius en vooral Horatius, van staatslieden als Julius Caesar, Marcus Antonius en Cleopatra, de tijd dat het Romeinse Rijk militair min of meer zijn 'natuurlijke' omvang bereite, de tijd dat het klassieke Rome werd opgebouwd.

Wat was dat voor een man die bijna vijftig jaar aan het hoofd stond van zo'n gigantisch rijk? Volgens Anthony Everitt ontwikkelde hij zich van een wat onbetekende jongen van het platteland onder protectie van Caesar tot een slim en berekenend en opportunistisch politicus en niet heel erg getalenteerd militair tot een over het algemeen wijze en beheerste heerser die alleen op het eind van zijn leven misschien wel erg verbitterd werd.

Of dat allemaal klopt weet ik natuurlijk niet. Ik weet niet of er iemand is die het zou kunnen nagaan, maar ik kan het in ieder geval niet. In ieder geval geeft het een mooie achtergrond bij de lectuur van de grote dichters uit Augustus' tijd. En sowieso levert het een groot aantal fraaie portretten op. Bijvoorbeeld van Livia, Augustus' vrouw, die altijd bij haar man is gebleven en van wie je kunt vermoeden dat ze achter de schermen veel invloed uitoefende. Of van Marcus Antonius, die in sommige opzichten het spiegelbeeld was van Augustus: militair een genie, maar te weinig geïnteresseerd in politiek om een factor van betekenis te kunnen zijn. Of van Cleopatra, die misschien niet zo knap was om te zien, maar wel een intrigerende persoonlijkheid had en juist weer wel groot politiek inzicht bezat.

Het is ook verbazingwekkend hoe mobiel de Romeinse elite was. Wanneer het iemand in Rome niet beviel, trok hij naar Rhodos of Alexandrië, of werd hij consul in Rome. Augustus heeft waarschijnlijk een groter deel van Europa gezien dan de gemiddelde moderne Europeaan, en dan ook nog hele stukken Noord-Afrika en Klein-Azië. Dit alles terwijl hij helemaal niet zo'n goede gezondheid lijkt te hebben gehad.

Wat hem daarbij uiteindelijk bewogen heeft - machtsdrang? de wens om het beste te doen voor Rome - kom je natuurlijk nooit meer te weten. Volgens Everitt moet het uiteindelijk toch een goed mens zijn geweest, die misschien sommige verraders in de Tiber liet gooien en zijn zoons van hun geliefden scheidde als het politiek beter uitkwam dat ze met een ander trouwde, maar uiteindelijk toch het beste voorhad met de mensen.

Hij heeft hoe dan ook Rome geleid van een enorm woelige periode van bloedige burgeroorlog naar een lange periode van rust en beschaving. Er zijn helaas weinig staatslieden geweest die dat kunnen zegen.

Reacties

Koen zei…
Deze heb ik nog in de kast staan om te lezen. Hoe is de schrijfstijl? Beetje leesbaar? Het ondferwerp is interessant genoeg namelijk.

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.